Reynslusaga: Í návist alkóhólista
okt. 05, 2019

Áhrif alkóhóisma, áföll og meðvirkni

Hugsa oft til Stockhólms og æsku minnar þar. Minnið er gloppótt en margt hlýtur að hafa gerst þessi fyrstu 12 ár mín í Svíþjóð. 
Kom í heiminn í miðbæ höfuðborgar Svíþjóðar rétt hjá hverfinu hennar ömmu. Ég er sænskur í eðli mínu eitthvað Stockhólmskt í mér sem ekki fer. 

Við gerðum vissulega stutta millilendingu í þekktum síldarbæ á Íslandi á þessum tíma. Komum frá Stockhólmi þrjú og bróðir minn fæddist þar en það var millilending á ferðalagi sem ætlar engan endi að taka. 

Bjuggum eftir Siglufjarðardvölina fyrstu árin á þremur stöðum úti þar til gefist var upp og flutt til Íslands. En það tók mörg ár og kostaði margar andvökunætur hjá öllum þar til Íslandsferð var eina leiðin út úr vandræðunum. 

Þarna mótaðist ég sem einstaklingur. Lokaðist, já eiginlega er það orðið sem nota má um mig sem barn án þess sem ég sé núna nokkurra einustu tilfinninga. Að vænta einskis var leiðin til að lifa lífið af. Gjördeyfður má segja að ég hafi verið fram yfir fermingu í höfuðborg norðurlands Akureyri. 

Bollur, mjólk og sumarbúðir, mjúkt malbik og garðúðar, leikir útí skóginum, snjókast inn um gluggann mikið meira er ekki í minningu minni um þessi ár í Stockhólmi. Afgangurinn er líf í ótta, alltaf að passa mig og aðra, slökkt á minnishlutanum, stöðug ábyrgð á mömmu, og strákunum, lesa í hugsanir og reyna að fyrirbyggjavandræði. Sífelld streita án nokkurrar hvíldar er yfirþyrmandi upplifun mín af þessum árum. 

Ætla ekki að reyna að muna eftir neinu sérstöku. Það voru örugglega jól, páskar og afmæli en ég er eins og auð blaðsíða þegar þetta er rætt. Veit samt ekki hvernig mér líður með þetta? Undarlegur tómleiki er þarna, stór hluti lífs míns er týndur og ég veit ekki hvort þetta kemur aftur. 

Ég man atvik þar sem pabbi var fullur og með hávaða. Mamma varð að fara og sagði að pabbi léti yngri bræður mína í friði en við yrðum að fara. Svo við gengum út í náttmyrkrið til nágranna að sofa eina og eina nótt. Ég hlustaði á allt og var með í allri ábyrgð og allri angist sem fylgdi þessum flótta frá manni sem ég vissi aldrei hvað myndi gera næst. 

Ég var maðurinn í húsinu. Ég bar ábyrgð á að hinum liði vel og væru örugg. Ég upplifði alltaf tómleika “ekki neitt” aldrei vonbrigði, lifði bara engin von bara að ég ætti að gera þetta augnablik gott og vera í lagi fyrir hin. Get séð það í dag að ég var frystur og í hjúpi frá fæðingu og fram undir fimmtugsaldur. 

Harður skrápur myndaðist í kringum mig á fyrstu árum ævi minnar ekkert fór frá mér og ekkert mátti komast inn fyrir og rugla mig. 

Ég var í fimm ár í skóla þarna en man ekki einn skóladag! Segi alveg satt ég man ekkert! Í raun skelfilegt en allt er þurrkað út og tómið eitt eftir. 

Ég vakti oft sem barn til að fylgjast með hvort pabbi kæmi fullur heim. Þorði ekki að sofna fyrr en ég vissi hvernig ástandið væri. Bræður mínir sofnuðu en ég lá vakandi og hlustaði. Vissi að mamma sat vakandi í eldhúsinu og beið eins og ég. Pabbi var farinn að drekka flesta daga vikunnar og missa vinnu vegna drykkjunnar. En það var eins og það skipti engu máli hann gat engu breytt þrátt fyrir stöðug loforð um annað. Svo kom að því að hann missti vinnuna og við urðum að flytja í litla tveggja herbergja stúdíóíbúð í kjallara í næsta hverfi. Við gátum sem betur fer gengið í sama skóla þetta var aðeins hinum megin við hann. 

Þarna var mamma farin að fara að heiman nokkuð oft vegna óláta og drykkju pabba og ég var oftast með á hlaupunum. Þeir yngri sofandi heima! Peninga vantaði oft fyrir mat og ég var að selja flöskur og vinkona mömmu lánaði líka peninga. Vinnan samdi svo við mömmu að hún fékk launin til sín en pabbi fékk bara lítinn hluta eftir þetta. En það var auðvitað ekki nóg! Allt öryggi var farið og öllum leið illa. Allar aðstæður voru hörmulegar og engin kom lengur til okkar nema einn bróðir mömmu sem leit af og til við. Fjölskyldan einangraðist vegna alkóhólísmans og þrátt fyrir vilja margra til að hjálpa dugar ekkert ef alkóhólistinn vill ekkert gera. Man eftir ofsaskapi pabba algjöru stjórnleysi, öskur og hótanir og verst var þegar hann otaði hnífi að okkur. Upplifði hann geðveikan þekkti hann ekki og varð ofsahræddur og veit að í þessu öllu var minnið mitt þurrkað út. Annars hefði ég ekki lifað af álagið sem var í kringum þetta. 

Þarna skapaði ég þessi ofurábyrgð, þörfina fyrir að alltaf standa mig, alltaf skilja og vera skilningsríkur, missti um leið alla trú á mig enda alltaf skammaður og kallaður aumingi af pabba þegar þetta gekk á. 

Á fullorðins árum mínum upplifi ég sterka þörf fyrir að alltaf gera eitthvað svo fólki líki við mig. Að ég sé einskis virði eins og ég er. Einangraðist mikið þrátt fyrir vinnu og annað. Var einn innra með mér – einmanna. Hef ekki kunnað á fullorðins samskipti á jafningjagrunni. Það var í lagi í vinnunni ég varð yfirmaður hafði hlutverk og stóð mig vel. Kunni að taka ábyrgð og vera duglegur og samviskusamur. Í félagslífinu var ég hækja á mínum fyrrverandi sem sá um að bjóða fólki og að við færum út. 

En ég í sjálfum mér var einskisvirði og ekki þess virði að elska. Fann stöðugt fyrir meira tilgangsleysi og átti erfiðara með að sinna vinnu og hitta fólk. Notaði einu aðferðina sem ég kunni og frysti mig og leyfði engum að nálgast eða vita hvernig mig leið á bakvið grímuna sterku. 

Á endanum skildi ég og einangraðist meir og meir. Fór út á kaffihús þar sem ég kunni hlutverkið, var í vinnuhlutverkinu en svo var ég búinn á því og lokaði mig af og sagði oftast “sófinn er besti vinur minn” lífið var búið eftir kl. fjögur á daginn. 

En ég fann aftur líf til að lifa þegar ég fór að skoða meðvirkni mína og vinna í 12. spora samtökum sem fjalla um þessi mál. Það er líf eftir meðvirkni. Það hefur ekki verið og er enn ekki auðvelt að breyta gamla mynstrinu mínu og allri lærðri hegðun úr æsku. Ég er enn að bregðast við samkvæmt viðbrögðum sem ég lærði sem barn en ég er meðvitaður um það og reyni að endurtaka ekki hlutina heldur læra af þeim og fara nýja leið. Lífið er betra það er auðveldara en stundum staldra ég við og finn hik við þessa nýju upplifun mína af lífinu. Þetta er flest svo nýtt og öðruvísi en smátt og smátt er mér að takast að breyta hlutunum einum í einu einn dag í einu. 

Það er erfitt að leyfa þeim sem mér þykir vænt um að takast sjálf á við sitt líf. Ég hef oft viljað vera með puttann í því. En hver og einn verður sjálfur að finna sjálfan sig engin getur gert það fyrir hann. Það er ég að læra og oft er ég hissa þegar ég stend frammi fyrir nýjum atvikum í lífi mínu. Í fyrstu hræðist ég þessa hluti, staði eða fólk en veit að með því að stíga inn í óttann mun ég upplifa lífsfyllingu og gæði sem eru engu öðru lík. 

A picture of a person walking in the fog with the words loneliness written on it
Eftir Claudia Andrea Molina 26 Mar, 2024
"We have never been so connected, we have never felt so alone"
16 Jan, 2023
Co dzieje się gdy jesteśmy atakowani lub krytykowani przez bliskie dla nas osoby i dlaczego sami to robimy? Atakowanie to konkretne zachowania takie jak np. obwinianie, krytykowanie, formułowanie zarzutów, obarczanie odpowiedzialnością za swoje emocje/ problemy, czasem wykrzykiwanie braku satysfakcji itd. Jeśli dzieje się tak często w naszym dzieciństwie, najprawdopodobniej „poradzimy sobie” poprzez uznanie, że rzeczywiście to „ja robię coś nie tak, skoro moi rodzice tak mnie traktują”. Dziecko nie ma samo z siebie możliwości pełnego obronienia się, dlatego atakowanie może zostać uwewnętrznione i w późniejszym życiu możemy sami „się atakować” lub mieć tendencję do krytykowania innych. Wiele osób, które tego doświadczyły w dzieciństwie jest bardzo krytycznych wobec siebie przy najmniejszych problemach życiowych, porażkach dnia codziennego. Takie osoby wchodzą w kolejne etapy życia, spodziewając się kolejnych tego typu doświadczeń, mogą więc biernie reagować, gdy bliscy ich ranią, albo same ranią krytyką lub obwinianiem. Problem obwiniania czasem łatwiej zobaczyć jeśli jesteśmy w związku i te zachowania są powtarzalne/mają charakter tendencyjny ze strony jednego bądź obojga partnerów. Według dr Sue Johnson kiedy partnerzy pozostają w cierpieniu, para może zacząć „radzić sobie” z problemami poprzez stworzenie specyficznego wzorca interakcji, który sam w sobie jest destrukcyjny i sprawia, że partnerzy oddalają się od siebie. Jednym z takich wzorców jest „szukanie winnego”- im więcej jeden partner obwinia, tym bardziej drugi kontratakuje/obwinia lub się wycofuje. Mimo, iż wszyscy czasami wpadamy w takie pułapki, to jeśli czujemy się w relacji bezpiecznie, jesteśmy w stanie z niej wyjść, dać sobie nawzajem, to czego potrzebujemy, naprawić szkody i być dla siebie wsparciem. Jeśli natomiast w takim wzorcu utkniemy, konsekwencje bywają porażające. W relacji ze sobą dominują wtedy takie zjawiska jak niska samoocena, nadmiarowe napięcie, wrogość (często na siebie), frustracja, poczucie winy, wstyd, rozczarowanie, a nawet poczucie krzywdy i zagrożenia. Jeśli problem ten dotyczy pary, konsekwentny brak satysfakcji w związku, coraz słabsza zdolność do konstruktywnego komunikowania się ze sobą, wrogie oddalenie od siebie oraz cierpienie obu stron może nawet doprowadzić do rozpadu relacji. Co ważne, często obie strony gorzej myślą o sobie – zaczynają z czasem widzieć siebie jak „potwora, który chce za dużo” lub jako ”kogoś niewystarczającego” a nawet obraz siebie w obszarze męskości/kobiecości może ulec degradacji. Dlaczego obwinianie staje się pułapką, z której tak trudno wyjść? W wyjaśnieniu tego zjawiska na pomoc przychodzi nam nowoczesna teoria więzi. Otóż badania nad więzią pokazują, że nasz styl przywiązania wpływa na wybierane sposobów radzenia sobie z problemami. Spory procent z nas w obliczu poważnych problemów, doświadcza zalewu emocji, które popychają do działania. Osobom takim wydaje się, że „motywują” siebie lub drugą stronę do zmiany. Obwinianie/atakowanie oczywiście służy też do rozładowania trudnego do wytrzymania napięcia ale przede wszystkim jest protestem przeciwko pogorszeniu relacji. Tak więc trudno przestać robić to, skoro nadal zależy nam na naprawianiu relacji. Z drugiej strony, niektórzy z nas w obliczu problemów mają tendencję do dystansowania się do własnych doświadczeń, „chłodzenia” emocji lub odsuwania się od bliskiej osoby, jeśli problem jest relacyjny. Gdy taka osoba jest obwiniana przez partnera, ma tendencję do minimalizowania konfliktu, „tworzenia muru”, jednocześnie przeżywając bezradność i rozczarowanie. Ten nieświadomy sposób radzenia sobie ma na celu zarówno uspokajanie siebie jak i utrzymanie relacji. Tak więc trudno zachować się inaczej w obliczy krytyki/obwiniania, jeśli chcemy relacje zachować. Ten sposób w rzeczywistości dużo „kosztuje” emocjonalnie i oczywiście nie pomaga relacji, a napięcie musi często być rozładowane na zewnątrz (alkohol, media społecznościowe itd.) Wiele elementów pracy nad sobą może pomóc w wydobywaniu się z pułapki atakowania (się), takich jak np. praca nad regulacją emocjonalną, uczenie się samouspokajania, stawiania granic, ćwiczenie asertywnej komunikacji własnego zdania/potrzeb, wyrażania niezadowolenia bez obwiniania. Pierwszym krokiem jest jednak samoobserwacja destrukcyjnych wzorców w relacji ze sobą i/lub w relacjach z innymi, a następnie próba ich zrozumienia i poszukiwanie nowych wzorców, które mogłyby je zastąpić. Na koniec, pamiętajmy, że to szukanie winnego jest Twoim wrogiem i wrogiem Twoich relacji z innymi. Wieslaw Kaminski
16 Jan, 2023
What happens when we are verbally attacked or criticized by those close to us, and why do we do it ourselves? Attacking may come in many forms, such as criticizing, making allegations, blaming others for your emotions/problems etc. If we experience it in our childhood, we will likely "handle it" by recognizing that it is indeed "me" being defective and doing something wrong if my parents treat me like that." The child does not have the ability to fully protect itself, so the attack will likely be internalized and later in life we ​​may devalue ourselves or have a tendency to mistreat others. Many people who experienced this in childhood are very critical of themselves with the smallest life issues and everyday failures. Such people enter the subsequent stages of life vulnerable to similar experience, so they may react passively when loved ones hurt them, or paradoxically, they hurt others with criticism or blaming. The problem of blaming is sometimes easier to notice if we are in a relationship and these behaviours are repetitive on the part of one or both partners. According to Dr Sue Johnson, when partners remain in distress, a couple can begin to "manage" their issues by creating a specific pattern of interaction that is itself destructive and causes partners to distance themselves from each other. One of those patterns is "find the bad guy" - the more one partner blames, the more the other counters or goes numb. Although we all fall into such traps sometimes, if we feel secure in the relationship, we are able to get out of it, repair the damage and meet each other’s needs. However, if we get stuck in the pattern, the consequences can be devastating. The relation with self is then dominated by low self-esteem, excessive tension, anger (often at oneself), frustration, guilt, shame, disappointment. If the problem is relational, the resulting dissatisfaction in the relationship, the increasing inability to communicate constructively with each other, growing distance from each other, and the suffering of both can even lead to the relationship breakup. Importantly enough, over time both partners begin to perceive themselves more negatively, as being “not enough" or "too needy" to the extent that the self-image in terms of ​​masculinity/femininity can be degraded. Why does blaming become a trap that is so hard to get out of? In explaining this phenomenon, the modern theory of attachment comes to our aid. Well, research on attachment shows that our attachment style affects the ways we choose to deal with problems. A large number of adults, when faced with serious problems, experience a flood of emotions that push them to action. Such people seem to "motivate" themselves or the other party to change. Blaming/attacking, of course, also serves to relieve unbearable tension, but above all it is a protest against the deterioration of the relationship. In other words, it's hard to stop doing that when we still want to fix the relationship. On the other hand, other people, when faced with problems, tend to distance themselves from their own experience by "cooling down" emotions or to distance themselves from a loved one if the problem is relational. When such a person is blamed by a partner, they tend to minimize the conflict, "creating a wall", while experiencing helplessness and disappointment on the inside. This unconscious way of coping is intended to both soothe oneself and maintain the relationship. So it's hard to behave differently in the face of criticism/blame if we want to preserve the relationship even though this way can be emotionally draining and obviously doesn't help the relationship while the tension is often vented externally (alcohol, social media, etc.)  Many elements of self-work can help in getting out of the trap of attacking (oneself), such as working on emotional regulation, learning to self-soothe, set boundaries, complain without blaming, practicing assertive communication of one's own needs, etc. The first step, however, is tracking and recognizing destructive patterns in relation with oneself and/or in relation with others before looking for new ways to replace the old ones. Above all, blaming/attacking is “the bad guy”, not you and not your partner. Wieslaw Kaminski
13 Oct, 2022
Í þessum þætti ætlum við að ræða um tengsl og ávinning þess að eiga í góðum tengslum við fólk sem að marga ef ekki að allra mati er lífsnauðsynlegur þáttur til að öðlast hamingju. Endilega deilið þessu fyrir okkur! Hérna er meira um píramýda Maslow https://www.simplypsychology.org/maslow.html
13 Oct, 2022
Í þessum þætti tölum við um gildi Sjálfsmyndar. Hversu mikilvægt það er að eiga heilbrigða og sterka sjálfsmynd og ávinninginn af því að stuðla að heilbrigðri sjálfsmynd. Við vonum að þið njótið vel og þökkum kærlega fyrir hlustunina.
13 Oct, 2022
í þessum þætti tölum við aðeins um að hafa stjórn á orðum okkar. Það sem við segjum getur haft ótrúlega sterk og mikil áhrif á fólk í kringum okkur. Annað hvort slæm eða góð. Taumhald er þjálfun sem fæst með stöðugri og samviskulegri ástundun. Við höfum getuna til að skapa góðar jafnt sem slæmar aðstæður með kraftinum sem liggur í orðum okkar. Gættu þess því hvaða orð líða af vörum þínum: Framtíð þín veltur á því!
Hlaða fleiri greinum
Share by: